An interesting reference book to some of the best-known and interesting characters and beings in the mythical world. Can you tell the difference between a 'pwca' and a 'bwca', a 'bwbach' and a 'bwci bo'? No? Help is at hand. This book started life when its author discovered a set of manuscripts in a cave in the remote Carmarthenshire hills.
Croeso i Fyd Myrddin
Myrddin. Dyna chi enw sy'n gysylltiedig
phob math o ryfeddodau ac mae'r chwedl amdano wedi datblygu dros y canrifoedd.
Mae'r gyfres deledu 'Merlin' ar y BBC yn tystio fod yna ddiddordeb byw iawn yn y byd hynod hwn sy'n llawn hud a lledrith.
Cyfeirlyfr i'r rhyfeddodau o fyd y chwedlau yn oes Myrddin yw Creaduriaid Rhyfeddol Myrddin Ddewin gan Graham Howells o Lanelli ac a addaswyd i'r Gymraeg gan yr Athro Gwyn Thomas o Fangor, awdurdod ar fyd chwedloniaeth.
Yn y rhagair meddai 'Ar hyd a lled Cymru, ar dir ac arfordir, y mae yna chwedlau a choelion am ryfeddodau, a dyma'r llyfr lle y dewch chwi o hyd iddyn nhw.'
Wrth droi'r tudalennau fe ddowch i wybod mwy am fodau rhyfedd gyda'r lluniau trawiadol yn sicr o'ch cyffroi.
Rhennir y cynnwys yn chwech adran hwylus - Dreigiau, Tylwyth Teg a Thylwyth Cas, Creaduriaid Cyfarwydd, O Dan y Ddaear, Creaduriaid Dwr a Chewri a Thrigolion Mynyddoedd.
Wyddech chi fod yna bum math o ddraig yng Nghymru?
Fedrwch chi ddweud y gwahaniaeth rhwng pwca a bwca, bwbach a bwci bo?
Ydy Gwrach y Rhibyn, Cath Palug a Bodach Glas yn enwau cyfarwydd i chi?
Efallai bod Twrch Trwyth a Chwn Annwn o'r Mabinogi yn greaduriaid fwy cyfarwydd.
Yn ogystal
darluniau, disgrifiadau ac esboniadau, cyfeirir at ardaloedd penodol yng Nghymru sy'n gysylltiedig 'r creaduriaid hyn.
Ffrwyth dychymyg yr awdur/arlunydd Graham Howells yw'r llyfr hwn.
Pan ddaeth o hyd i gyfres o lawysgrifau mewn ogof bellennig ym mynyddoedd Sir Gr, teimlai'n lled hyderus ei fod wedi darganfod gwaith Myrddin ddewin ei hun!
Ers y darganfyddiad hynod hwnnw, bu'n ddiwyd yn addasu testun Myrddin ar gyfer y darllenydd modern, gan ychwanegu ei ddarluniau ei hun i ddod 'r wybodaeth hynafol yma'n fyw o flaen ein llygaid.
Dyna'r sbardun tu l Creaduriaid Rhyfeddol Myrddin Ddewin.
Cyhoeddwr: Gomer
Dyma lyfr clawr caled i'w drysori. I'm bechgyn 5 a 7 oed sydd wrth eu bodd ym myd hud a lledrith, fe afaelodd y llyfr o'r eiliad gyntaf, a hynny oherwydd y darluniau gwych ar y clawr. Yn fras, yr hyn a geir yn y llyfr hwn yw ffeithiau am bob math o greaduriaid sydd yn ein lln gwerin ni, a choelion oedd yn gyffredin ac sy'n dal i fod yn gyffredin mewn ambell ardal. Yn y cyflwyniad fe nodir fod llawysgrifau gwreiddiol y Dewin Myrddin wedi'u darganfod mewn ogof yn Sir Gaerfyrddin, ac yno fe ddarganfuwyd llawysgrif oedd yn disgrifio creaduriaid hud.
Y Ddraig Goch, wrth reswm, sy'n cael y lle blaenllaw ar y dudalen gyntaf. A gwych oedd clywed y plant yn ailadrodd
y disgrifiadau ohoni ? disgrifiadau fel 'dwy adain fawr fel rhai ystlum', 'pedwar bys fel crafanc' a 'chynffon fachog'. Oherwydd mai byr yw'r penodau am bob creadur, mae'n rhoi cyfle i blentyn ailadrodd yn syth yr hyn a ddysgodd, ac i ofyn cwestiynau. Er doedd gen i ddim ateb i'r cwestiwn pam fod y Bodach Glas yn mynd i lawr simneiau i ddwyn plant drwg?! Ond fe fihafiodd y ddau acw wedi darllen y stori honno, a mynd i'w gwelyau'n syth!
Mae'r rhan fwyaf o'r creaduriaid yn y gyfrol yn cael eu lleoli mewn ardal benodol yng Nghymru. Dywedir bod
Gwragedd Annwn wedi cael eu gweld yn Llyn Barfog yng Ngwynedd. Yn siroedd Brycheiniog a Mynwy y cafodd Gwyllon eu gweld. Ym mynyddoedd y Preseli y lladdodd y Twrch Trwyth ddau o feibion y Brenin Arthur, ac ogofu yw cartref Coblynnod, yn l y sn. A thrwy enwi ardaloedd penodol yng Nghymru, mae'r straeon hyn yn gafael yn nychymyg plentyn. Mae'r cyffro, yr edmygedd
a'r ofn yn amlwg ar eu hwynebau.
Dros y Sul, fe aethom ni i draeth Llangrannog, ac roedd hi'n bleser gweld y plant yn rhedeg tuag at y creigiau, nid er mwyn ffugio bod yn Spider-man neu'n Power Ranger, ond er mwyn esgus taw Bwca Pwca, Bwganod a Cheffylau Dwr oedden nhw yn llercian yn yr ogofu ar y traeth. Mae'r math yma o straeon at ddant bechgyn, sydd bellach yn rhy hen i wylio rhaglenni Cyw ar S4C. Byddai cartwnau gyda'r cymeriadau yma ynddynt yn berffaith ar eu cyfer. Cymeriadau ffiaidd yr olwg, straeon annymunol ? dyna sy'n cydio yn nychymyg y meibion, a hyd yn hyn, beth bynnag, dwi'n falch o ddweud nad yw'r cymeriadau yma wedi treiddio i mewn i'w breuddwydion nhw! A chan fod y gyfrol yn cael ei disgrifio fel 'llyfr o hunllefau hudolus', mae hynny'n dipyn o ryddhad!
Straeon bachog, a lluniau gwych ? mae'r llyfr hwn yn anrheg ben-blwydd berffaith, sy'n debyg o yrru ias i lawr asgwrn cefn ambell blentyn ac ambell oedolyn hefyd!
Iola Wyn @ www.gwales.com